คาร์โบไฮเดรตเป็นแหล่งพลังงานหลักของร่างกาย โดยเฉพาะสำหรับสมองและระบบประสาท หากร่างกายได้รับคาร์โบไฮเดรตไม่เพียงพอ อาจทำให้รู้สึกอ่อนเพลีย ไม่มีสมาธิ หรือหงุดหงิดง่าย เพราะสมองต้องพึ่งพากลูโคสเป็นพลังงานอย่างต่อเนื่อง นอกจากนี้ การงดแป้งแบบสุดโต่งยังส่งผลต่อระบบเผาผลาญ ทำให้ร่างกายเข้าสู่โหมดประหยัดพลังงาน ลดการเผาผลาญในระยะยาว และอาจทำให้กลับมาโยโย่เมื่อตัดสินใจกินแป้งอีกครั้ง
สิ่งสำคัญคือการเลือกชนิดของคาร์โบไฮเดรต โดยแบ่งได้เป็น 2 ประเภทหลัก คือ คาร์โบไฮเดรตเชิงซ้อน และ คาร์โบไฮเดรตเชิงเดี่ยว คาร์โบไฮเดรตเชิงซ้อน เช่น ข้าวกล้อง ข้าวโอ๊ต มันเทศ ถั่ว ธัญพืชต่าง ๆ เป็นแป้งที่ย่อยช้า ให้พลังงานสม่ำเสมอ และอุดมไปด้วยไฟเบอร์ ช่วยให้รู้สึกอิ่มนาน ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้ดี เหมาะสำหรับผู้ที่กำลังควบคุมน้ำหนัก ในขณะที่คาร์โบไฮเดรตเชิงเดี่ยว เช่น น้ำตาล ขนมปังขาว ข้าวขาว และขนมหวาน จะถูกดูดซึมเร็ว ทำให้น้ำตาลในเลือดพุ่งสูง และทำให้หิวเร็วขึ้น ส่งผลต่อการควบคุมพฤติกรรมการกินในระยะยาว
อีกหนึ่งวิธีที่ช่วยให้การกินแป้งไม่กระทบต่อน้ำหนัก คือการจับคู่คาร์โบไฮเดรตกับโปรตีนหรือไขมันดีในแต่ละมื้ออาหาร เช่น กินข้าวกล้องคู่กับอกไก่ หรือมันเทศกับอะโวคาโด วิธีนี้จะช่วยชะลอการดูดซึมน้ำตาล ลดระดับอินซูลินที่พุ่งสูงเกินไป และทำให้รู้สึกอิ่มนานขึ้น นอกจากนี้ การรับประทานแป้งในช่วงเวลาเช้า หรือช่วงก่อนออกกำลังกาย ก็จะช่วยให้ร่างกายนำพลังงานไปใช้ได้อย่างมีประสิทธิภาพมากกว่าช่วงเย็นหรือก่อนนอน
สิ่งที่ควรระวังไม่ใช่แป้ง แต่คือ “น้ำตาลแฝง” ในอาหารแปรรูป เครื่องดื่มหวาน หรือของว่างที่ดูเหมือนไม่ใช่แป้ง เช่น ซอสน้ำสลัด ซีเรียล กาแฟปรุงแต่ง หรือขนมธัญพืชบางประเภท เพราะสิ่งเหล่านี้คือคาร์โบไฮเดรตเชิงเดี่ยวในรูปแบบที่ร่างกายดูดซึมเร็วมาก ส่งผลให้อินซูลินพุ่งสูงและร่างกายสะสมไขมันได้ง่ายขึ้น ในท้ายที่สุด การควบคุมน้ำหนักไม่ใช่การ “ตัดอาหาร” แต่คือการ “เข้าใจอาหาร” และรู้จักเลือกให้เหมาะกับร่างกายของเราเอง การกินคาร์โบไฮเดรตอย่างฉลาด ไม่เพียงแต่ช่วยให้สุขภาพดี แต่ยังช่วยให้การลดน้ำหนักเป็นเรื่องยั่งยืนและมีความสุขได้ในระยะยาว เพราะเราจะไม่รู้สึกอดหรือถูกจำกัดมากเกินไป และยังสามารถมีพลังงานเต็มที่ในแต่ละวันอีกด้วย
แป้งที่ควรกิน (คาร์โบไฮเดรตเชิงซ้อน)
- ข้าวกล้อง / ข้าวไรซ์เบอร์รี่
- ข้าวโอ๊ต / ข้าวบาร์เลย์
- มันเทศ / มันฝรั่งอบ (ไม่ทอด)
- ควินัว / เมล็ดเจีย
- ถั่วต่าง ๆ (ถั่วแดง, ถั่วเขียว, ถั่วเลนทิล)
- ธัญพืชเต็มเมล็ด (Whole grains)
- ขนมปังโฮลวีต / เส้นพาสต้าโฮลวีต
- กล้วยหอมสุกพอดี / แอปเปิล / เบอร์รี่