ทำไมหลายคนสับสนเรื่องภูมิแพ้อาหารกับแพ้อาหาร
เวลาพูดถึง “แพ้อาหาร” หลายคนเข้าใจว่าเหมือนกันทั้งหมด แต่จริง ๆ แล้ว Food Allergy (ภูมิแพ้อาหาร) และ Food Intolerance (การแพ้อาหาร) มีความหมายและผลต่อร่างกายที่แตกต่างกัน การแยกให้ชัดเจนจึงสำคัญมาก โดยเฉพาะในกรณีที่มีอาการรุนแรงถึงขั้นอันตราย
ภูมิแพ้อาหาร (Food Allergy)
- สาเหตุ: เกิดจากระบบภูมิคุ้มกันทำงานผิดปกติ ร่างกายเข้าใจผิดว่าโปรตีนในอาหารบางชนิดเป็นศัตรู จึงสร้างแอนติบอดี (IgE) มาต่อต้าน
- อาหารที่กระตุ้นบ่อย: ถั่วลิสง ถั่วเปลือกแข็ง นมวัว ไข่ แป้งสาลี อาหารทะเล กุ้ง หอย
- อาการ:
- ผื่นคัน หายใจติดขัด หน้าบวม ริมฝีปากบวม
- คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย
- อาการรุนแรงเฉียบพลัน (Anaphylaxis) ความดันตก ช็อก อันตรายถึงชีวิต
- ลักษณะสำคัญ: เกิดขึ้นทันทีหลังรับประทานอาหารที่แพ้ และปริมาณเพียงเล็กน้อยก็ทำให้เกิดอาการได้
การแพ้อาหาร (Food Intolerance)
- สาเหตุ: ไม่เกี่ยวกับภูมิคุ้มกัน แต่เกิดจากร่างกายย่อยหรือดูดซึมอาหารบางชนิดไม่ได้ เช่น ขาดเอนไซม์ย่อยแลคโตสในนม
- อาหารที่กระตุ้นบ่อย: นมวัว (แลคโตส) กลูเตน อาหารรสจัดหรือไขมันสูง สารเติมแต่งบางชนิด เช่น ผงชูรส
- อาการ:
- ท้องอืด แน่นท้อง ปวดท้อง
- ท้องเสียหรือท้องผูก
- คลื่นไส้ อ่อนเพลีย
- ลักษณะสำคัญ: อาการมักเกิดขึ้นหลังจากกินอาหารไปสักระยะ และมักขึ้นกับปริมาณที่กิน หากกินน้อยอาจไม่เกิดอาการ
สรุปความแตกต่างแบบเข้าใจง่าย
| ประเด็น | ภูมิแพ้อาหาร | แพ้อาหาร (Food Intolerance) |
| ระบบที่เกี่ยวข้อง | ภูมิคุ้มกัน (IgE) | ระบบย่อยอาหาร / การดูดซึม |
ระยะเวลาแสดงอาการ | เร็วภายในไม่กี่นาทีถึงชั่วโมง | ช้าหลังรับประทาน อาจหลายชั่วโมง |
| ความรุนแรง | อาจถึงชีวิต (Anaphylaxis) | รบกวนชีวิตประจำวัน แต่ไม่ถึงตาย |
| ปริมาณอาหารที่กระตุ้น | เพียงเล็กน้อยก็มีอาการ | ขึ้นกับปริมาณที่กิน |
| การจัดการ | หลีกเลี่ยงอาหารที่แพ้โดยเด็ดขาด | จำกัดหรือหลีกเลี่ยงในปริมาณที่เหมาะสม |
